Dürli şekilli we reňkli üzüm çüýşelerinde diňe bir lezzetli çakyr bar bolman, eýsem, gapdaldan bize şerap hakda köp maglumatlary açýar. Bu makala gyzyl çakyryň gelip çykyşyndan başlar we ähli gyzyl çakyr çüýşesiniň ösüşini paýlaşar.
Gyzyl çakyr çüýşeleriniň ösüşini ara alyp maslahatlaşmazdan ozal, dokuz müň ýyllyk gyzyl çakyryň ösüş taryhyny gysgaça ara alyp maslahatlaşalyň. Miladydan öňki 5400-nji ýylda Eýranda ýüze çykarylan çakyr, dünýäde iň irki demlenen çakyrlaryň biri hasaplandy, ýöne açyş Henandaky Jiahu harabaçylygyndaky şerap bu ýazgyny gaýtadan ýazdy.Häzirki netijelere görä, Hytaýyň dem alyş taryhy daşary ýurtlaryňkydan 1000 ýyl ozal.Chinaagny, Hytaýda irki täze daş asyry döwründe möhüm ýer bolan Jiahu saýty dünýäde irki çakyr öndürýän ussahanadyr.Jiahu meýdançasynda gazylan küýzäniň içki diwaryndaky çökündi himiki seljermeden soň, şol döwürde adamlaryň fermentlenen tüwi çakyryny, bal we şeraby ýasaýandyklary we küýzegärçilik küýzelerinde hem saklanjakdygy anyklandy. Gürjüstan, Ermenistan, Eýran we beýleki ýurtlar, miladydan öňki 4000-nji ýyldan bäri uly küýzegärçilik enjamlary tapyldy.Şol döwürde adamlar bu jaýlanan enjamlary şerap demlemek üçin ulanýardylar;Gürjüstan şu güne çenli ýurtda konteýnerleri ulanýar, adatça KVEVRI diýlip atlandyrylýan gadymy grek pilosynyň nyşanynda miladydan öňki 1500-nji ýyldan 1200-nji ýyla çenli üzüm üzümleri we çakyr hakda köp maglumatlar B synpynyň çyzykly belgilerinde ýazylýar. (gadymy grek)
Miladydan öňki 121-nji ýyl gadymy Rimiň altyn asyryndaky iň oňat şerap ýylyny aňladýan Opimian ýyly diýilýär.Bu şerabyň 100 ýyldan soňam içgili bolup biljekdigi aýdylýar. 77-nji ýylda gadymy Rimdäki ensiklopedik ýazyjy Plini the Elder "Tebigat taryhy" atly kitabynda "Wino Veritas" we "Şerapda hakykat bar" sözlemlerini ýazypdyr. ".
15-16-njy asyrda şerap adatça farfor küýzelerine guýulýardy we köpürjikler öndürmek üçin gaýtadan fermentlenýärdi;Bu “Cremant” stili fransuz gazly şerabyň we iňlis sidriniň prototipidir. XVI asyryň ahyrynda uzak aralyga gatnaw wagtynda çakyryň ýaramazlaşmagynyň öňüni almak üçin adamlar alkogol goşmak arkaly ömrüni uzaltdylar (güýçlendirmek usuly).Şondan bäri Port, Şeri, Madeira we Marsala ýaly meşhur berkitilen çakyrlar şeýle görnüşde ýasaldy. XVII asyrda Porteri has gowy goramak üçin portugaliýalylar ikisinden ruhlanan aýna çüýşeli çakyry meşhur eden ilkinji ýurt boldy. taryhy ýazgylarda ýazylan gulak çakyry.Gynansagam, şol döwürdäki aýna çüýşäni diňe dikligine ýerleşdirip bolýardy, şonuň üçin agaç saklaýjy guramak sebäpli aňsatlyk bilen döwüldi we şeýlelik bilen möhürlemek täsirini ýitirdi.
Bordoda 1949-njy ýyl gaty gowy ýyl boldy, oňa “Asyryň üzümi” diýlip hem atlandyryldy. 1964-nji ýylda dünýäde ilkinji guty çakyrlary dünýä indi. Dünýäde ilkinji çakyr sergisi 1967-nji ýylda Veronada geçirildi. , Italiýa.Şol ýylda dünýäde ilkinji mehanizirlenen hasyl ýygnaýjy Nýu-Yorkorkda resmi taýdan söwdalaşdy. 1978-nji ýylda dünýäniň iň abraýly çakyr tankytçysy Robert Parker “Wine Advocate” magazineurnalyny resmi taýdan esaslandyrdy we ýüz bellik ulgamy hem möhüm salgylanma öwrüldi. sarp edijiler üçin şerap satyn almak üçin.Şondan bäri 1982-nji ýylda Parkeriň ajaýyp üstünlikleri üçin öwrülişik boldy.
2000-nji ýylda Fransiýa dünýäde iň uly çakyr öndüriji boldy, ondan soň Italiýa boldy. 2010-njy ýylda Cabernet Sauvignon dünýäde iň köp ekilen üzüm görnüşine öwrüldi. 2013-nji ýylda Hytaý gury gyzyl çakyry dünýäde iň köp sarp ediji boldy.
Gyzyl çakyryň ösüşi bilen tanyşdyranymyzdan soň, geliň, gyzyl çakyr çüýşeleriniň ösüşi barada gürleşeliň. Aýna çüýşäniň öňküsi küýzegär ýa-da daş gap.Gadymy adamlaryň palçykdan ýasalan küýzeler bilen bir stakan şerap dökendigini göz öňüne getirmek kyn.
Aslynda, aýna Rim döwründen bäri tapylypdyr we ulanylýardy, ýöne şol döwürde aýna gap-gaçlary gaty gymmatly we seýrekdi, ýasamak we döwmek gaty kyndy.Şol döwürde begler aýnany almak üçin iň ýokary derejä üns berdiler, käte hatda altyna-da örtdüler.Görnüşi ýaly, Günbataryň oýnaýan zady altyn bilen örtülen altyn däl-de, “aýna” bilen örtülen altyn!Şerap saklamak üçin aýna gaplary ulansak, göwherden ýasalan çüýşeler ýaly ajaýyp zat.
Miladydan öňki 5400-nji ýylda Eýranda ýüze çykarylan çakyr, dünýäde iň irki demlenen çakyrlaryň biri hasaplanýardy, ýöne Henanda Jiahunyň harabalyklaryndan çakyryň tapylmagy bu ýazgyny gaýtadan ýazdy.Häzirki gözleglere görä, Hytaýyň dem alyş taryhy daşary ýurtlaryňkydan 1000 ýyl ozal..Agny, Hytaýda irki täze daş asyry döwründe möhüm ýer bolan Jiahu saýty, dünýäde irki çakyr öndürýän ussahanadyr.Jiahu meýdançasynda gazylan küýzäniň içki diwaryndaky çökündi himiki seljermeden soň, şol döwürde adamlaryň fermentlenen tüwi çakyryny, bal we şeraby ýasaýandyklary we küýzegärçilik küýzelerinde hem saklanjakdygy anyklandy. Bu dowam etdi kömür tapylanda XVII asyr.Kömüriň ýylylyk netijeliligi tüwi sypalynyň we samanyňkydan has ýokary, ýangynyň temperaturasy aňsatlyk bilen 1000 than-dan ýokary bolup biler, şonuň üçin aýna ýasamak prosesi peselýär.Emma aýna çüýşeler henizem ýokarky gatlak tarapyndan başda görüp bolýan seýrek zatlar.(Hakykatdanam, XVII asyrda birnäçe altyn çüýşe çalyşmak üçin birnäçe çüýşe çakyr göresim gelýär!) Şol döwürde çakyr köp satylýar.Ykdysady ýagdaýy gowy adamlarda ata-babalaryň aýna çüýşesi bolup biler.Her gezek içmek islänlerinde, boş çüýşäni alyp, 20 sent şerap almak üçin köçä çykýardylar!
Iň irki aýna çüýşeler el bilen urmak arkaly emele gelipdir, şonuň üçin çüýşäniň tehniki ussatlygy we her çüýşe öndürijiniň möhüm kuwwaty bilen görnüşi we göwrümi boýunça ajaýyp tötänlik bolar.Çüýşeleriň ululygyny birleşdirip bolmaýandygynyň sebäbi.Uzak wagtlap, adalatsyz amallara sebäp boljak çakyrlarda satylmagyna rugsat berilmedi. Öňler çüýşeleri üflänimizde iki hyzmatdaşlyk gerekdi.Adam uzyn ýokary temperatura çydamly turbanyň bir ujuny gyzgyn aýna erginine batyrýar we ergini galyba öwürýär.Kömekçi beýleki tarapdaky galyndy wyklýuçateline gözegçilik edýär.Munuň ýaly galyndydan çykýan ýarym taýýar önümler henizem esas gerek, ýa-da hyzmatdaşlyk etmek üçin iki adam gerek.Bir adam ýarym taýýar önümleriň düýbüni tutmak üçin ýylylyga çydamly metal çybyk ulanýar, beýlekisi çüýşäniň düýbüni birmeňzeş we laýyk ölçeg bazasyny öndürmek bilen çüýşäniň göwresini aýlaýar.Çüýşäniň asyl görnüşi pes we meýilli, bu çüýşe ýarylanda we aýlananda merkezden gaçyryş güýjüniň netijesidir.
XVII asyrdan başlap, soňky 200 ýylda çüýşäniň görnüşi ep-esli üýtgedi.Çüýşäniň görnüşi gysga sogandan ajaýyp sütüne öwrüldi.Jemläp aýtsak, sebäpleriň biri şerap önümçiliginiň kem-kemden köpelmegidir we çakyr çüýşelerde saklanyp bilner.Saklanylanda, şol tekiz gabyklaryň uly meýdany eýeleýändigi we saklamak üçin amatly däldigi, görnüşleriniň hasam kämilleşdirilmelidigi anyklandy;Ikinjiden, adamlar çüýşede saklanýan şerabyň häzirki zaman "şerap ýetişmegi" teoriýasynyň düwünçejik görnüşi bolan ýaňy demlenen şerapdan has gowy boljakdygyna göz ýetirdiler.Çüýşedäki ammar tendensiýa öwrüldi, şonuň üçin çüýşäniň görnüşi amatly ýerleşdirmek we ýer tygşytlamak üçin hyzmat etmelidir.
Aýna çüýşäniň üflenýän döwründe göwrümi esasan çüýşäni üfleýjiniň ýaşaýyş ukybyna baglydyr.1970-nji ýyllardan ozal çakyr çüýşeleriniň mukdary 650 ml-den 850 ml-e çenli üýtgeýärdi.Burgundy we şampan çüýşeleri adatça uly, şeri we beýleki berkidilen çakyr çüýşeleri adatça kiçi.1970-nji ýyllara çenli Europeanewropa Bileleşigi çakyr çüýşeleriniň mukdaryny birleşdirdi, olaryň hemmesi 750ml bilen çalşyryldy. Taryhda adaty çakyr çüýşeleriniň göwrümi birmeňzeş däldi.1970-nji ýyllara çenli Europeanewropa Bileleşigi standartlaşdyrmagy öňe sürmek üçin adaty çakyr çüýşeleriniň ululygyny 750ml diýip kesgitledi.Häzirki wagtda dünýäde 750 ml adaty çüýşeler kabul edilýär.Ondan öň Burgundy we Şampan çüýşeleri Bordoňkydan birneme uludy, şerif çüýşeleri bolsa Bordo çüýşelerinden has kiçi bolýardy.Häzirki wagtda käbir ýurtlaryň adaty çüýşesi 500ml.Mysal üçin, Wengriýanyň Tokaý süýji şeraby 500ml çüýşelerden doldurylýar.Adaty çüýşelerden başga-da, adaty çüýşelerden has kiçi ýa-da uly çüýşeler bar.
Köplenç ulanylýan adaty çüýşeler 750ml bolsa-da, Bordo bilen Şampan arasynda beýleki kuwwatly çüýşeleriň beýanynda we ululygynda käbir tapawutlar bar.
Şerap çüýşeleriniň göwrümi birleşdirilen hem bolsa, beden şekilleri dürli-dürli, köplenç her sebitiň däbini görkezýär.Birnäçe umumy şekilleriň çüýşe şekilleri suratda görkezilýär.Şonuň üçin köplenç şerabyň gelip çykyşyny görkezýän çüýşe görnüşi bilen berlen maglumatlary äsgermezlik etmäň.Mysal üçin, Täze Dünýä ýurtlarynda Pinot Noir we Chardonnay-dan öndürilen çakyrlar köplenç gelip çykyşy ýaly Burgundy çüýşelerine goýulýar;Edil şonuň ýaly, dünýädäki Cabernet Sauvignon we Merlot gury gyzyl çakyrlaryň köpüsi Bordo çüýşelerine gaplanýar.
Çüýşäniň görnüşi käwagt stiliň yşaratydyr: Riojanyň gury gyzyl reňkini Tempranillo ýa-da Kohena bilen demläp bolýar.Çüýşede has köp Tempranillo bar bolsa, öndürijiler güýçli we güýçli aýratynlyklaryny düşündirmek üçin Bordo meňzeş çüýşe şekillerini ulanýarlar.Gerberalar has köp bolsa, ýumşak we ýumşak aýratynlyklaryny beýan etmek üçin Burgundy çüýşe şekillerini ulanmagy makul bilýärler.
Aslynda şeraba höwesli akýagyz adamlar hökmünde bu ýerde görenlerinde, ençeme gezek huşundan galan bolmaly.Şerabyň ysy we tagamy ys we tagam duýgusy üçin belli bir talaplara mätäç, bu başlangyç üçin uzak wagtlap öwrenmek we zehin talap edýär.Worryöne alada etme, hoşboý ysyň we şeraby tanamagyň "duruşy" hakda gürleşmeris.Bu gün, giriş derejesindäki çakyr önümlerini çalt gury önümler almalydygyny hödürleýäris!Wineagny, çüýşäniň görnüşinden şeraby kesgitlemek!Üns beriň: Saklamak we çakyr çüýşeleriniň rolundan başga-da, çakyryň hiline belli bir täsir edýär.Aşakda çakyr çüýşeleriniň iň meşhur görnüşleri bar:
1.Bordo çüýşesi
Bordo çüýşesi göni eginler.Dürli reňkdäki çüýşelerde dürli şerap bar.Bordo çüýşeleriniň tertipli taraplary, giň eginleri we üç reňki bar: goýy ýaşyl, açyk ýaşyl we reňksiz: goýy ýaşyl çüýşelerde gury gyzyl, açyk ýaşyl çüýşelerde gury ak we ak çüýşelerde süýji ak. Bu çakyr çüýşesi hem Täze Dünýä ýurtlarynda çakyr söwdagärleri tarapyndan Bordo garyşyk görnüşli çakyrlary saklamak üçin ulanylýar, Chianti ýaly italýan çakyrlary hem Bordo çüýşelerini saklamak üçin ulanylýar.
Giň egin we silindr görnüşli Bordo çüýşesiniň umumy çüýşe görnüşi çökündileri dökmegi kynlaşdyrýar. Dünýäde ýokary önümçilik we satuw mukdary bolan iki çakyr, Cabernet Sauvignon we Merlot, hemmesi Bordo çüýşelerini ulanýarlar.Italiýada çüýşe häzirki zaman Chianti çakyry ýaly giňden ulanylýar.
Şerap çüýşesiniň bu görnüşi adaty we çüýşäni, saklamak we daşamak aňsat bolansoň, çakyr önümleri ony gowy görýärler.
2.Burgundy çüýşesi
Bürgüt çüýşesi Bordo çüýşesinden başga-da iň meşhur we iň köp ulanylýan çakyr çüýşesidir.Burgundy çüýşesine egin çüýşesi hem diýilýär.Egniniň çyzygy tekiz, çüýşäniň göwresi tegelek we çüýşäniň göwresi galyň we gaty.Bürgüt çüýşesi esasan Pinot Noir ýa-da Pinot Noire meňzeş gyzyl çakyr, şeýle hem Çardonnaýyň ak şeraby saklamak üçin ulanylýar.Fransiýanyň Rhone jülgesinde meşhur bolan bu görnüşli diagonaly egin çüýşäniň hem Burgund çüýşesine meňzeş görnüşiniň bardygyny bellemelidiris, ýöne çüýşäniň göwresi birneme beýik, boýy has ýuka we adatça çüýşe nagyşlanýar. Oblique egin we göni beden görnüşi adamlara garry Europeanewropaly jenaplary ýatladýar.Çüýşäniň göwresi güýçli tertiplilik, dar egin, tegelek we giň göwre we aşaky çukur bar.Adatça Burgundy çüýşelerindäki çakyrlar Täze Dünýä ýurtlaryndan Çardonnaý we Pinot Noir.Italiýadaky Barolo ýaly käbir doly çakyrlar hem Burgundy çüýşelerini ulanýarlar.
3.Alsace çüýşesi
Gowy şekilli fransuz saryýagyz ýaly näzik we ýuka.Bu görnüşdäki çüýşäniň iki reňki bar.Greenaşyl bedene Alsace çüýşesi, goňur bedeni Reýn çüýşesi diýilýär, düýbünde çukur ýok!Bu görnüşdäki çakyr çüýşesindäki çakyr, gurydan ýarym gury, süýji ýaly dürli-dürli bolup, ony diňe şerap belligi bilen kesgitläp bolýar.
4. Şampan çüýşesi
Eňňitli giň göwre Burgundaky çüýşäniňkä meňzeýär, ýöne burly garawul ýaly has uludyr.Çüýşäniň düýbünde, adatça, şampan çüýşesindäki karbonizasiýa prosesi netijesinde dörän ägirt basyşa garşy durmak üçin çuňňur depressiýa bolýar.Esasy köpürjikli çakyr bu çüýşe gaplanýar, sebäbi bu dizaýn köpürjikli çakyryň ýokary basyşyna çydap bilýär
Döwrebap çakyr çüýşeleriniň köpüsiniň gara reňkleri bar, sebäbi garaňky gurşaw ýagtylygyň çakyryň hiline täsir etmez.Theöne bilýärsiňizmi, aýna çüýşäniň başynda reňkiniň bolmagy, adamlaryň stakandaky hapalary çykaryp bilmeýän ejiz netijesi.Alsoöne çüýşäni açmazdan ozal görüp bilmek üçin iň açyk gülgüne ýaly aç-açan çüýşeleriň mysallary hem bar.Indi saklanmaly däl şerap, adatça reňksiz çüýşelerde saklanýar, reňkli çüýşeler bolsa köne şeraby saklamak üçin ulanylýar.
Dürli sebitlerde ýasalan aýnanyň temperaturasy sebäpli köp sebitdäki çüýşeler dürli reňkleri görkezýär.Goňur çüýşeleri Italiýa we Germaniýada Rhineland ýaly käbir sebitlerde tapyp bolýar.Geçmişde German Rhineland we Moselle-iň çüýşe reňkleri gaty üýtgeşikdi.Rhineland goňur, Moselle bolsa ýaşyl reňkde bolýar.Nowöne indi nemes çakyr söwdagärleri şerabyny gaplamak üçin ýaşyl çüýşeleri ulanýarlar, sebäbi ýaşyl has owadan?Belki-de şeýledir! Soňky ýyllarda başga bir reňk gowruldy, ýagny "öl ýaprak reňki".Bu sary we ýaşyl reňk.Ilkinji gezek Burgundy's Chardonnay ak şerabynyň gaplamasynda peýda boldy.Çardonnaýyň dünýäni aýlanmagy bilen, beýleki sebitlerdäki arassalaýjy enjamlar hem şerap gaplamak üçin bu öl ýaprak reňkini ulanýarlar.
Bu makala gyzyl çakyryň taryhyna we gyzyl çakyr çüýşeleriniň ösüşine has gowy düşünmäge kömek edip biler diýip umyt edýärin
Iş wagty: Awgust-27-2022Beýleki blog
